Bevroren herinneringen aan misbruik
Jeanette Groenendaal maakte een experimentele documentaire vanuit haar bevroren herinneringen aan seksueel misbruik. 'Het is alsof het gisteren gebeurde.'
Bevroren herinneringen, noemt Jeanette Groenendaal ze. Momenten die haarscherp op haar netvlies prijken, maar waarvan de bijbehorende verhalen ontbreken. De documentairemaker/beeldend kunstenaar/feminist groeide op in een afgelegen dorpje op de biblebelt, waar haar schoolmeester haar op zevenjarige leeftijd seksueel misbruikte.
'Ik zie alleen nog zijn gelige sigarenvingers voor me. Heel levendig, alsof het gisteren gebeurde. De rest heb ik verdrongen. Dat schijnt normaal te zijn bij traumatische herinneringen. Je hebt een foto, zonder te weten hoe je erin terechtkwam of hoe het afliep.'
Zondebokmechanisme
Groenendaal stond met Reformation dus voor een lastige opgave. Hoe breng je in beeld wat je je niet meer volledig voor de geest kunt halen? Ze wist vanaf het begin dat de film geen afrekening mocht worden met de streng protestantse dorpelingen. 'Ik voelde geen behoefte om met de camera mijn leraar te bezoeken en hem met zijn daden te confronteren. Dan had ik me van hetzelfde zondebokmechanisme bediend als het geloof. Nee, ik wilde het publiek mijn gevecht met het verleden laten voelen. Het ging me niet om de objectieve, maar om mijn subjectieve werkelijkheid.'
Groenendaal bouwde Reformation op vanuit de foto's uit haar geheugen. Ze tekende ze na op storyboards, die als inspiratie dienden voor de performers met wie ze terugkeerde naar haar woonplaats. Op boerderijen, in weilanden en op straat gingen zij met Groenendaals bevroren herinneringen aan de slag. 'De scènes ontstonden puur improviserend. De performers repeteerden niet en deden nooit iets over. De dorpelingen die bleven staan, waren het publiek bij onze spontane voorstellingen. Ik legde alles vast met mijn camera.'
Dissociatief
Puristen zullen vinden dat Groenendaal vervaarlijk richting fictie schuift, maar zelf spreekt ze van een documentairemethode die zwaar leunt op het experiment. 'Ik monteerde de film ook niet als rechtlijnig narratief. De structuur is dissociatief, geheel in lijn met mijn herinneringen. Ik beschouw mezelf als een stotterende filmmaker. Verstaat een publiek dat gewend is aan marketable vertelde verhalen mijn beeldtaal? Dat is mijn onderzoek.' (NB)
Reformation – Jeanette Groenendaal.
Zo 27 14.15 uur Tuschinski 2. http://idfa.nl/nl/nieuws/dagkrant/nieuws-van-de-dag/bevroren-herinneringen-aan-misbruik.aspx
Jeanette Groenendaal maakte een experimentele documentaire vanuit haar bevroren herinneringen aan seksueel misbruik. 'Het is alsof het gisteren gebeurde.'
Bevroren herinneringen, noemt Jeanette Groenendaal ze. Momenten die haarscherp op haar netvlies prijken, maar waarvan de bijbehorende verhalen ontbreken. De documentairemaker/beeldend kunstenaar/feminist groeide op in een afgelegen dorpje op de biblebelt, waar haar schoolmeester haar op zevenjarige leeftijd seksueel misbruikte.
'Ik zie alleen nog zijn gelige sigarenvingers voor me. Heel levendig, alsof het gisteren gebeurde. De rest heb ik verdrongen. Dat schijnt normaal te zijn bij traumatische herinneringen. Je hebt een foto, zonder te weten hoe je erin terechtkwam of hoe het afliep.'
Zondebokmechanisme
Groenendaal stond met Reformation dus voor een lastige opgave. Hoe breng je in beeld wat je je niet meer volledig voor de geest kunt halen? Ze wist vanaf het begin dat de film geen afrekening mocht worden met de streng protestantse dorpelingen. 'Ik voelde geen behoefte om met de camera mijn leraar te bezoeken en hem met zijn daden te confronteren. Dan had ik me van hetzelfde zondebokmechanisme bediend als het geloof. Nee, ik wilde het publiek mijn gevecht met het verleden laten voelen. Het ging me niet om de objectieve, maar om mijn subjectieve werkelijkheid.'
Groenendaal bouwde Reformation op vanuit de foto's uit haar geheugen. Ze tekende ze na op storyboards, die als inspiratie dienden voor de performers met wie ze terugkeerde naar haar woonplaats. Op boerderijen, in weilanden en op straat gingen zij met Groenendaals bevroren herinneringen aan de slag. 'De scènes ontstonden puur improviserend. De performers repeteerden niet en deden nooit iets over. De dorpelingen die bleven staan, waren het publiek bij onze spontane voorstellingen. Ik legde alles vast met mijn camera.'
Dissociatief
Puristen zullen vinden dat Groenendaal vervaarlijk richting fictie schuift, maar zelf spreekt ze van een documentairemethode die zwaar leunt op het experiment. 'Ik monteerde de film ook niet als rechtlijnig narratief. De structuur is dissociatief, geheel in lijn met mijn herinneringen. Ik beschouw mezelf als een stotterende filmmaker. Verstaat een publiek dat gewend is aan marketable vertelde verhalen mijn beeldtaal? Dat is mijn onderzoek.' (NB)
Reformation – Jeanette Groenendaal.
Zo 27 14.15 uur Tuschinski 2. http://idfa.nl/nl/nieuws/dagkrant/nieuws-van-de-dag/bevroren-herinneringen-aan-misbruik.aspx
RSS Feed
